ही मराठी ब्लॉगर्सची मानसिकता ? का अजून काही?

              मराठी ब्लॉगिंग मध्ये अगदी थोडीफार  लुडबुड करायला लागल्या पासून बऱ्याच  मराठी ब्लॉग्जला भेट द्यायचा योग आला.काहींचे लिखाण हे खूप आवडले ,तर काहींचे तितकेसे नाही.ह्यातील सर्वात खटकलेली गोष्ट म्हणजे एखाद्या ब्लॉगरचे एखादे पोस्ट  आपल्याला अगदी वाचल्या वाचल्या त्या क्षणी आवडले म्हणून आपण अतिशय उत्साहाने त्यावर काही कॉमेंट दिली तर जवळपास ९० टक्क्याहून ब्लॉग वर "आपली टिप्पणी मंजुरी मिळाल्यानंतर दृश्यमान होईल" हि पाटी त्वरित आपल्या समोर येते नि आपण खट्टू  होऊन जातो.साल म्हणजे होत कस कि आपण एखाद्याच्या मुलाचे तो परीक्षेत  चांगल्या मार्काने पास झाला म्हणून अगदी कौतुकाने बाजारातून अगदी चांगले पेन विकत घेऊन त्याला  प्रेझेंट  द्यायला वेळात वेळ काढून त्याच्या घरी जावे तर त्याच्या बापाने.......... "तो  स्कॉलरशिपच्या अभ्यासाची तयारी करतोय तुम्ही नंतर भेटा"...  असे सांगितल्या सारखे होते.आता हातातले आणलेले पेन त्याच्या बापाने आता बघितलेलेच असल्याने ते त्याला देण्या शिवाय पर्यायच राहिला नसल्याने पेन त्याच्या बापाकडे सोपवून "बरंय येतो" म्हणत आपण काढता पाय घेतो,अन तो हि ते  पेन (निर्लज्जपणे)हातात घेत "पुन्हा या" म्हणायला मोकळा.आपण तिथून बाहेर पडता पडता मनात ठरवलेलेच असते कि “सालं, कौतुकानं म्हणून आलो तर तू  हि ट्रीटमेंट देतोयेस,मुलाला दोन मिनिट भेटू द्यायला काय झाल होत? ”

"झक मारली नि तुझ्या कडे आलो.पुन्हा कोण कशाला मरायला तुझ्या दारात येतंय?”

   

कौतुकाने कॉमेंट द्यायला गेलेल्या वाचकाला जणू ब्लॉगरकडून अशी ट्रीटमेंट मिळाल्याचा भास  तर होत नसेल

              मित्रांनो,म्हणजे खास करून वाचकांनो,हो कारण तेच बहुसंख्येने असतात,कारण ब्लॉगिंग क्षेत्रात सुद्धा काही अगदी सगळेच पु.ल. किंवा  कुसुमाग्रज नाहीयेत.तर मित्रांनो.... माझ्या सारखा हाच अनुभव आपल्या पैकी बऱ्याच जणांना येऊन गेला असणार यात शंका नाही.पण आपण कुठेच बोलू शकत नाही. माझ्या सारखे कुत्र्याच्या छत्री सारखे मौसमी उगवणारे ब्लॉगर संख्येने जरी बरेच असले तरी दर्जेदार लिखाण,अभ्यासपूर्ण लेखाची मांडणी ह्याची मराठी मध्ये काही अगदीच वानवा नाही.

              तथापि ह्या पद्धतीचे comment  moderation(म्हणजे ब्लॉगरची  मंजुरी असा ह्या पुढे अर्थ अभिप्रेत धरण्यात यावा )  असंख्य  ब्लॉगवर पहाता डोक्यात असा किडा येऊन गेला कि च्यायला.... सालं मराठी ब्लॉगरची  हि मानसिकताच  आहे का,कि मराठी माणूस बुळचटच होत चाललाय  ? राकट देशा,कणखर देशा,दगडांच्या देशा गोविंदाग्रजांच्या बरोबरच अनंतात विलीन झाला कि काय? अरे जरा बिनधास्त व्हा कि,रहा कि…..  समजा तुम्ही तुमचं ते moderation च (म्हणजेच "तुमच्या" मंजुरीचे  )ऑप्शन काढून टाकलं तर काय होईल? अगदी जास्तीत जास्त काय होऊ शकेल तर तुमच्या एखाद्या पोस्ट वर एखादे वेळी एखादा वाचक त्याला ते पोस्ट किंवा त्यातील मुद्दा ,विचार  अगदी नाहीच पटला तर   काही वेड वाकड तुमच्या अपरोक्ष तुमच्या ब्लॉग वर  कॉमेंट देईल किंवा देऊ शकेल.ह्या  पलीकडे काय होऊ शकणार आहे? ती कॉमेंट सभ्यतेच्या “अगदी सर्व” मर्यादा सोडून असेल तर वगळण्याचे शस्त्र  पण तुमच्या हातात आहेच ना? नि त्या उपर जर तुम्हाला काही कृती करावयाची असल्यासच  आता सायबर क्राईम कायद्या नुसार आपण त्या कॉमेंट धारकाचा तो अगदी कुठेही असला तरी त्याचा आय.पी.एड्रेस सहज मिळवू शकतो.अगदी त्याच्या लोकेशन सह.मग आपल्याला इतके असुरक्षित  वाटायचं कारणच काय?  अरे दोन घेणारा नि चार  देणारा  असा मराठी माणसाचा खाक्या आहे तो हे ब्लॉगर विसरले कि काय ? नि त्या मुळे जरा वाजवी पेक्षा जास्तच  डिफेन्सिव्ह झालेत ? नि समजा ती टीका सभ्यतेच्या मर्यादेत असेल तर तुमची काय हरकत आहे? नि आपले सर्व लिखाण हे लोकांना अगदी आवडलेच पाहिजे किंवा कोणी त्यावर ब्र सुद्धा काढता नये असा आग्रह सुद्धा का? अहो नाही आवडत कधी कधी.....अगदी जंजीर,मुकद्दर का सिकंदर दिल्या नंतर प्रकाश मेहराचा तद्दन फालतू जादुगर सुद्धा येऊ शकतो नि रोहित शेट्टी सुद्धा गोलमाल नंतर त्याचा आताचा गोलमालचाच तद्दन भिकारचोट सिक्वेल ही देऊ शकतो,नि आपण ते सगळ अनुभवतो सुद्धा कि हो? मग काळजी कसली?

              अपवादात्मक म्हणून  आमच्या महिला भगिनींनी हि दक्षता त्यांच्या ब्लॉग वर घेतल्यास ... नव्हे त्यांनी ती घ्यावीच ... किंवा ज्यांनी आपला ब्लॉग त्यांच्या व्यावसायिक दृष्टीकोनातून सुरु ठेवला आहे अशा मित्रांनी सुद्धा ती सुरु ठेवल्यास  वाचकांना सुद्धा ते खटकू नये किंवा खटकणार नाही.तथापि मी जे म्हणत आहे ते बाकी ९५ टक्के ब्लॉग बद्दल…….  

              आणि म्हणूनच मला हेरंब ओकचा "वटवट सत्यवान",विद्याधर भिसेचा " बाबाची भिंत ",नि सुहास यादवांचा "ऑप्शन मेकर" ह्या सारखे ब्लॉग नि अजून ही काही ब्लॉग हे त्याच्यातील उत्कृष्ट लिखाणाच्या पलीकडे जाऊन जास्त आवडतात. कुठल्याही प्रकारचे कोणतेही अडथळे नाहीत.त्या मुळे त्यांच्या सारख्याचे वाचकां बरोबर जुळलेले नाते जास्त प्रेमाचे नि आपलेपणाचे आहे. ह्या सारखे ब्लॉगर्स हे खरे मराठी शोभतात.हे इतके सविस्ताराने सांगायचे कारण म्हणजे बऱ्याच मराठी ब्लॉग वर बऱ्याच वेळा खूप चांगले लिखाण असून हि नि ते बऱ्याच वाचकांच्या नजरे खालून जाऊन हि तो लेख,ते लिखाण आवडल्याचे न आवडल्याचे कोणतेही प्रतिसाद तेथे दिसत नाहीत.कारणे काही हि असतील पण मला भासलेले कारण म्हणजे जरा स्पष्टच  बोलायचे तर लोक ,म्हणजेच वाचक ,जेथे  कॉमेंटला मॉडरेशन असेल किंवा असते  तेथे    कॉमेंटच्या बाबतीत एकदा ,दोनदा किंवा जास्तीत जास्त तीनदा विषाची परीक्षा घेऊन बघतात.नंतर मनातल्या मनात का होईना म्हणतातच कि "जा खड्ड्यात " ह्याचा.......ह्या वाचकांच्या मानसिकतेच्या मराठी ब्लॉगर्स नि जरूर विचार करावा. आपली कॉमेंट जर लगेच प्रकाशित झाली तर त्याने त्या वाचकाला कितीही नाही म्हटले तरी मनातून अगदी कणभर का होईना थोडासा आनंद हा होतोच ..जसा लहानग्या बाळाला त्याच्या आईने बाजारातून आणलेला खाऊ आधी तिला त्याने एक गोड पापा दिल्यावर मग तो खाऊ त्याच्या हातात ठेवल्या वर होतो तसा... आणि अगदी  तो खाऊ त्याच्या साठीच तिने आणला आहे हे त्याला माहिती असून सुद्धा. नि सर्वात महत्वाचे म्हणजे कॉमेंट मॉडरेशन(मंजुरी) म्हणजे तुमच्या लेखी तुम्ही फक्त अति शहाणे नि तुमच्या येथे येणारे सगळे बिनडोक नि मूर्ख  असे सुद्धा  वाचकाला वाटू शकले तर वाचकांचा त्यात काय दोष? बरे प्रथम भेट देणाऱ्या  बिचाऱ्याला  वाचकाला ह्याचा काहीच अंदाज नसतो .तो हमखास फसतो .त्यावर आमचे काही मित्रांनी नामी युक्ती शोधलीये.ते कोणत्याही ब्लॉग वर पहिल्या वेळी कॉमेंट देते वेळी नुसता झेड, टी,किंवा जी असा कोणताही  अल्फा बेट टाईप करतात. तो जर लगेच प्रसिद्ध झाला तर तो डिलीट करून कॉमेंट देतात नाही तर नुसता एखादा अल्फाबेट  हा कोणी ब्लॉगर काही प्रसिद्ध करत नाही. त्या मुळे त्यांचे श्रम वाचतात. असे त्यांना वाटते.नि सर्वात महत्वाचे आपल्यावर विनाकारण कोणी अविश्वास दाखवतोय ह्या भावनेचा त्यांना त्रास होत नाही.

 

              हे पोस्ट वाचल्या वर कदाचित काही मराठी ब्लॉगर्सचे "च्यायला हा कोण दीड शहाणा आलायरे आम्हाला अक्कल शिकवायला? कोण .... कोण आहे रे हा? च्यायला बघितलं पाहिजे जरा" असे मत होण्याची शक्यता सुद्धा मी बिलकुल नाकारत नाहीये.तसेच बऱ्याच ब्लॉगर्सला  वाचकांच्या कॉमेंटच्या बाबतीत  may be ,कदाचित काही वेडे वाकडे अनुभव सुद्धा आले असतील.त्या मुळे सुद्धा ते इतके कोशात गेले असतील पण तरी इतके डिफेन्सिव्ह होऊ नका हो .. आम्हा वाचकां वर इतका अविश्वास दाखवू नका हो आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे उगाच अगदी फार मोठ्या संस्कृती रक्षकाच्या भूमिकेत शिरून आमचे एखाद्या कॉमेंट मधील एखादे ओघवते  मराठी  संबोधन,जे क्वचित प्रसंगी अगदी फार खोलात गेल्यावर अगदी कदाचित थोडेफार अश्लील सुद्धा वाटू शकेल असे सुद्धा असू शकेल पण ती त्या कॉमेंटची  गरज असेल, नि सर्वात महत्वाचे ,म्हणजे ते तेथे शोभून दिसत असेल तर उगाच ते वगळू नका... तर   ,हे आम्हा वाचकांचे आपल्याला आवाहन आहे,विनंती आहे.

              खरे तर माझा हा कॉमन सेन्सिबल विचार ह्या आधी सुद्धा बऱ्याच वाचकांच्या डोक्यात येऊन गेला असणार,त्यांनी त्या विषयी माझ्या सारखेच त्या त्या लेखकांना आय मीन ब्लॉगरला  ह्याच्या  विनंत्या  सुद्धा केल्या  असायची शक्यता नाकारता येत नाही तथापि म्हणावी अशी फार काही सुधारणा नाही.असो.

 

              मी स्वतः शेयर बाजाराशी संबंधित अनेक इंग्रजी ब्लॉग्जला भेटी देत असतो,दिल्या आहेत.खरे तर ते क्षेत्र ते इतके बिन भरवशाचे,अनिश्चित नि धोकादायक आहे कि तेथे तुमच्या कोणत्याही चुकीला माफी नाही नि शिक्षा हि रोख स्वरूपात ...लगेच त्वरित.तेथे दया माया नाही..... तर सांगायची गोष्ट म्हणजे मी तेथे सुद्धा असे बरेच  फ्री ब्लॉग.... नव्हे, जवळपास सर्वच ब्लॉग असे पाहतो कि जेथे खरे तर लोकांनी तुमचा एखादा अंदाज एखादे दिवशी जरी अगदी चुकला तरी  मार मार शाब्दिक जोडे मारायची प्रचंड शक्यता असते.वेळ प्रसंगी अगदी खालच्या पातळीवर जाऊन सुद्धा...  कारण "त्याला"आर्थिक फटका बसलेला असतो ना? त्या मुळे त्याचे मुळातच डोके फिरलेले असते.पण मुळात खरे तर त्यांना त्या ब्लॉग धारकाने माझ्या कडे या नि पहा, बघा,मी सांगतोना ? असं कोणतही गूळ खोबर देऊन सांगितलं नसत,पण तरी हि ते ब्लॉगर्स साले इतके जबरदस्त आहेत/असतात कि ते त्यांच्या ह्या अनाहूत वाचकांच्या नुकसानीस कोणत्याही प्रकारे जबाबदार नसताना सुद्धा हि टीका अशी काही झेलतात पचवतात कि यंव रे यंव.अगदी अश्लाघ्य,अश्लील भाषेतील टीका तेवढीच फक्त ते नंतर नाईलाजास्तव  वगळून टाकतात. अन्यथा ती टीका हि स्वीकारायची त्यांची जबरदस्त मानसिकता असते..........ह्यातील सर्वात मला (उगीचच) खटकणारी गोष्ट म्हणजे अहो हे सर्व ब्लॉगधारक  इतर प्रांतीय आहेत.खास करून दक्षिणेतील.ह्या लोकांचे खास करून धाडस म्हणजे ह्यातील बरेचजण तर चालू मार्केट आवर्स मध्ये त्यांच्या ब्लॉग चे नियमित अपडेटेशन करणारे असतात.अहो म्हणजे तर केवढी रिस्क ... पण नाही तो क्लासच काही वेगळा आहे.... कारण रोजच्या साधारण १ लाख कोटी रुपयाहून अधिक उलाढाल असणाऱ्या भारतीय शेयर बाजारातील मुंबई सहित महाराष्ट्राचा रोजचा वाटा सिंहाचा म्हणजेच ७० टक्क्याहून जरी अधिक असला तरी,नि भले मुंबई हि देशाची आर्थिक राजधानी म्हणून जरी अजून ओळखली जात असली तरी महाराष्ट्रीयन ... हो महाराष्ट्रीयनच ....मराठी नाही ... माणसाचे त्या विषयाला वाहून घेतलेले ब्लॉग तर दूर राहून  द्यात अगदी इतर विषया वरील त्याच्या ब्लॉग वरील  लिखाणा वरील टीका झेलायची सुद्धा  त्याची मानसिकता कमीच आहे कि काय अशी शंका घ्यायला जागा आहे.

 

              मॉडरेशन शिवाय जर एखादा ब्लॉग प्रसिद्ध होत असेल नि तो दर्जेदार असेल तर त्याचा अवघ्या २ ते ३  वर्षात वाचक वर्ग किती असू शकतो ह्या साठी मी श्री. Ilango   ह्या "जस्ट निफ्टी" वाल्या तमिळ ब्लॉगर चे उदाहरण देऊ इच्छितो, अधिकृत पाठीराखे फक्त जेमतेम ५६१ पण आज पर्यंतचे   वाचक ६७,९३,३४५ आणि प्रत्येक दिवशी सरासरी १७,०३७ वाचक  तेथे नियमित भेट देत असतात असे त्याचा साईट मीटर सांगतो. मुळात इंग्रजी जाणणारा देशातला वर्ग हाच फक्त अजून इंटरनेटशी निगडीत  आहे हे जरी आपण मान्य केले नि शेयर बाजार हा  जुगारी मानसिकतेच्या लोकांचे क्षेत्र असल्याचे जरी आपण उघड उघड मान्य केले तरी, सर्व वाचकांच्या पसंतीस तो ब्लॉग  उतरण्याचे मुख्य कारण म्हणजे त्यातील दर्जेदार लिखाण.,योग्य भाषेतील अगदी कटू,जहरी टीका,अगदी क्वचित प्रसंगी वैयक्तिक  टीका सुद्धा झेलण्याची सदरहू ब्लॉगर ची कणखर मानसिकता,नि सर्वात महत्वाचे म्हणजे त्यास संयमित भाषेत उत्तर देण्याची त्याची ताकद

   

              मराठी ब्लॉग्ज मध्ये सुद्धा दर्जेदार लिखाणाची अगदीच काही वानवा नाहीये.तथापि   मला येथे खेदाने असे नमूद करावेसे वाटते कि मला  माझ्या गेल्या एक दीड वर्षाच्या मराठी ब्लॉगच्या सफरीत "मराठी मध्ये"फक्त "वटवट  सत्यवान" म्हणजेच हेरंब ओक हा एकच ब्लॉगर  वरील ब्लॉगरच्या  ताकदीचा नव्हे कणभर सरस असा आढळला.अर्थात दोघांचे क्षेत्र,लिखाणाची पद्धत,शैली हि पूर्णतया भिन्न आहे ..मी जे बोलतोय ते फक्त ब्लॉगरच्या मानसिकते विषयी.

  

              तरी आपले मराठी मधील ब्लॉगर ह्याचा म्हणजेच प्रामुख्याने त्यांच्या नि नंतर वाचकांच्या मानसिकतेचा विचार करतील काय ?

   

              का शेयर बाजाराशी  छोटेसे ट्रेडर म्हणून का होईना ते लोक निगडीत असल्याने,नि सदैव बाजारा कडून रट्टे बसून बसून कदाचित कोडगे  झाले  असल्याने सुद्धा त्यांना त्याचे म्हणजेच टीका,अपयश ह्याचे तितकेसे सोयर सुतक नसल्याने सुद्धा त्यांची मानसिकता जरा जास्तच बिनधास्त किंवा प्रगल्भ झाली असावी ? कि  त्या मुळे समजा एखाद्याने जर त्यांच्या  एखाद्या लिखाणावर  जर चुकून माकून अगदी काही टीका केलीच तर त्याचे त्यांना फारसे कौतुक नसावे असे वाटते तसेच त्यांना त्यांचे लिखाण  म्हणजे अगदी काळ्या दगडावरील पांढरी रेघ हा सुद्धा अभिनिवेश नसल्याने,नि त्यांचे  प्रत्येक लिखाण ,विचार,मत हे प्रत्येकाला पटलेच पाहिजे किंवा बरोबरच असते असा सुद्धा भ्रम किंवा समज नसल्याने ह्याचे काहीच वाटत नाही ?..कि त्यांचे  वडील काही महाराष्ट्राचे कोणी गव्हर्नर वगैरे नसल्याने किंवा ह्या पुढेही ते व्हायची बिलकुल शक्यता नसल्याने,क्वचित प्रसंगी अगदी एखाद्याची एखादी चुकून माकून काही बरी वाईट प्रतिक्रिया समजा अगदी आलीच तरी त्या एखाद्या बऱ्या वाईट प्रतिक्रिये मुळे  त्यांचे काय  किंवा,अगदी त्यांच्या घराण्याचे नाव काय  त्या मुळे धुळीला मिळणार असल्याची बिलकुल  शक्यता नसल्याने सुद्धा भिती अशी नसावी ,जी कदाचित इतरांना........ न जाणो कदाचित  असू शकेल....,    नक्की  काय ते कळू शकेल  काय? 

  

              हे आपले माझे comment  moderation च्या बद्दल  सगळे निव्वळ बिनकामाचे,नि कदाचित काहींच्या मते बिनडोक्याचे  अंदाज हि असू शकतील.कॉमेंटला  मॉडरेशन ठेवण्या साठी    दुसरी ह्या पलीकडे जाऊन हि काही कारणे असायची शक्यता सुद्धा मी नाकारत नाहीये... ती जिवंतच आहे नि राहील...पण तरी डोक्यात बऱ्याच दिवसा पासून वळवळत असलेला हा किडा ह्या आजच्या दिवशी आपल्या पुढे म्हणजे ब्लॉगर्स  नि वाचकां समोर पोस्टमार्टेम साठी ठेवला आहे.

              बघा..... बॉडी तशी हि बेवारसच आहे पण जर पोस्टमार्टेम करायच्या परिस्थितीत वाटली तर टेबला वर घ्या नाही तर ,उगीच चिरफाड करून बघण्या पेक्षा डायरेक्ट वैकुंठाला पाठवून द्या.

काय करायचं?घ्यायचं का फाडायला का नुस्त हुं म्हणायचं ?

              खरे तर पोस्ट वाजवी पेक्षा जरा जास्तच लांबलय ह्याची मला कल्पना आहे पण"च्यायला तू अगदी चांगला लेखक-बिखक किंवा फार शहाणा जरी नसला तरी तू निदान एवढे लिहू शकशील असं आम्हाला वाटतंय {म्हणजे त्यांच्या लेखी शेवटी मला अक्कल नाही ती नाहीच }हे माझ्या मित्रांनी मला ढोसल्या मुळेच ह्या "पीळपोस्टचे प्रयोजन"...... ते काही का असेना पण आता पाण्यात पडल्या वर त्याला वाचवायचे सोडून हा बुडतोय का वाचतोय हे प्रथम करमणुकीच्या दृष्टीकोनातून का होईना पण निदान लक्षपूर्वक पहाणाऱ्या..... पण नंतर तो बुडतोय म्हटल्यावर जिवाची पर्वा न करता त्याला वाचवायला जाणाऱ्यां त्या माझ्या हरामखोर :)) मित्रांना त्यांचे म्हणणे कुठे तरी,कोणी तरी "नेट" वर नेटाने आणल्याचा मला आनंद तर देता आला?